Namazında, niyazında insan olmak

Anadolu insanında yerleşik bir deyimdir bu namazında, niyazında olmak. Bir insanın Allah korkusu olduğunu, harama el sürmeyeceğini belirtmek için kullanılır. Ama artık günümüzde pastalamaktan katman katman olmuş kusurları örtmek için, ikincil bir karakter yaratmak için kullanılır oldu. Televizyonlardaki reality show'larda, karısını öldürdüğü şüphesiyle aranan adam için "namazına, niyazında" denmeye başladı. Eğer popülist bir sanatçıysanız, kokain, fuhuş gibi imajınızı yerle bir edecek badirelerden sonra ilk toparlanma cümlesi haline geldi. Beyaz gömlek giyip, Allah kolyesi taktıktan sonra "Bilenler bilir, ben söylemem kimseye ama beş vakit namazımı kılarım. Orucumu tutarım" demek en büyük kurtarıcı oldu. Yani din, iman gibi halk için kutsal olan değerlerin akan suları durdurduğunun farkında olan tilkiler, bunları ağızlarında sakız yaptılar.

Bunda kuşkusuz ki 2002'den beri süregelen değişimler, dinin geçer akçe olması, paranın el değiştirmesi, küçük burjuvaların ortaya çıkmasının da etkisi var tabii ama bu ikiyüzlülük Anadolu'nun genlerinde bulunan bir özellik. Bir insan elinde şarap varsa linç edilir, ama kimse bilmez onun dört duvar arasında neler yaptığını, niyetinin ne olduğunu... Bu toprakların tek tük muhalif seslerinden olan Ömer Hayyam'lar, Neyzen Tevfik'lerin de en büyük derdi bu önyargılar, topyeküncülük, ucuz ahlakçılık değil miydi zaten?

İşte bu topraklar gerçek dostlarını görmez, onlara çektiririrz elimizden geldiğince. Ama şeyhler hep el üstündedir. Çıkıntılık yapan köylü tü kaka olur.

Bugün de öyle birini kaybettik. Hayatı, Türkan Saylan gibi mücadeleyle geçmiş, ölümü göze alarak yazmış, çizmiş birini... İlhan Selçuk, bugün öğlen saatlerinde hayatını kaybetti. Ömrünün son zamanlarında yaşadığı haksızlık içini kemirmiş besbelli, dostlarının anlattığı kadarıyla. Kim bilir, belki de mutlak sonunun hızlı gelmesine yol açtı tüm bunlar.

Tam da bu kritik dönemeçte keşke herkes gerçek dostunu, düşmanını anlasa, popülist söylemler yerine akli tespitler ve çözümler sunan insanlara değer versek, "ehh entel de amma konuştu" demeden... Tartışma programlarında el kol sallaya sallaya, haykırarak konuşan adam haklı olmasa hep keşke... Sessiz, sakin konuşan, kendini, sistemdeki sorunları nesnel olarak eleştirmesini bilen insana da hak verebilsek biraz. Laik, dinci, liberal yaftalarına körü körüne bağlı kalıp gerçekleri kaçırmasak... "Çıkıntı"lara biraz daha destek versek, belki daha çabuk düzlüğe çıkılır, belli mi olur?

İlhan Selçuk'a rahmet diliyorum.